Юпан 12-мӗшӗнче ӑшӑ та янкӑр уяр ҫанталӑкпа палӑрчӗ. Аслӑ Каҫал тӑрӑхӗнчи шкулсенче КРК предметне вӗрентекенсемшӗн вара ҫак кун чӑннипех савӑнӑҫлӑ та илемлӗ пулчӗ. Вӑтӑра яхӑн педагог ир-ирех Атӑлҫи Пӑлхарӑн тӗп хулине курава ҫул тытрӗ. Вӗсенчен чылайӑшӗ тӑван халӑх историне ҫӳллӗ шайра пӗлет пулин те, несӗлсен ҫӗрӗнче пӗрремӗш хут пулса курчӗ. Курмалли, пӗлмелли нумай авалхи ҫӗр ҫинче. Уроксенче усӑ курмалли сӑн ӳкерчӗксемпе дисксем те туянса таврӑнчӗҫ вӗрентекенсем. Анчах шухӑша яракан ыйту та тупӑнчӗ: ҫак паллӑ та чӑннипех чаплӑ вырӑнта чӑвашсем ҫинчен пӗр сӑмах мар, ҫур сӑмах та ҫук. Ҫапах та, эпир атӑлҫи пӑлхарсен йӑхне малалла тӑсакан халӑх-ҫке! (сӑн ӳкерчӗксем пур)
Хирти Сӗнтӗр ял тӑрӑхӗнчи лавккасем пӗри хыҫҫӑн тепри уҫӑлаҫҫӗ. Нумай пулмасть Хирти Сӗнтӗрти лавккана ҫӗнетсе уҫнӑччӗ, иртнӗ эрнекун вара, авӑнӑн 24-мӗшӗнче, Нӗркеҫре ҫӗнӗ харпӑр хӑйне тивӗҫтерекен магазин уҫӑлчӗ. Ӑна уҫма Комсомольски районӗн пуҫлӑхӗ Геннадий Волков, Хирти Сӗнтӗр ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Геннадий Ефремов, Комсомольски райпо правленийӗн председателӗ Евгений Карпеев хутшӑнчӗҫ.
Лавкка япаласене кашнине хӑй тӗллӗн тивӗҫтерес мелпе ӗҫлет, кунта апат-ҫимӗҫ те, кил-ҫуртра кирлӗ тӗрлӗ япаласем (савӑт-сапа, йӑлари хими тавраш) те туянма май пур.
Тирпейлӗ вырӑн ялан илем кӳрет. Ҫакна асра тытсах ӗнтӗ нумай пулмасть, авӑнӑн 16-мӗшӗнче, Хирти Мӑнтӑр ялта пӗве тасатрӗҫ. Ӗҫе юнашар урамсенчи халӑх тухрӗ. Хирти Мӑнтӑрти тӗп пӗлӳ паракан вӑтам шкул ачисем уйрӑмах хастар ӗҫе кӳлленчӗҫ — пӗрле ӗҫлесе пӗр трактор ӑпӑр-тапӑр пуҫтарчӗҫ.
Хастар ӗҫленисене уйрӑммӑн асӑнса хӑвармалла: класс ертӳҫи Астраханова Елизавета Александровна; Афанасьев Федор Ильичпа Данилов Сергей Александрович кил-йышӗ. Васильева Ольга Павловна, Мордяков Александр Витальевич тата Миронов Алексей Юрьевич та вӗсене самай пулӑшрӗҫ.
Уйӑх ытла кӗтнӗ самант ҫитрӗ пулас — Чӑваш Енре ҫумӑр ҫуса иртсе кайрӗ. Ытти чухне ку пулӑм пирки пӗлтермесӗрех иртсе кайнӑ пулӑттӑмар та, хальхи вӑхӑтра вара ҫумӑр пӗлтерӗшӗ питӗ пысӑк. Кунашкал типӗ ҫанталӑк 40 ҫул ытла пулман теҫҫӗ.
Тӗллӗн-тӗллӗн икӗ сехет хушши витререн тӑкнӑ пекех ҫунӑ, тӗллӗн-тӗллӗн аслати чылай хушӑ кӗмсӗртетнӗ хыҫҫӑн пӗр тумлам та ӳкмен. Комсомольски районӗнче пӑрлӑ ҫумӑр ҫунӑ тет.
Ҫумӑр хыҫҫӑн, ҫынсем каласа панӑ тӑрӑх, ҫӗр ҫине ҫунӑк лӑсӑ нумай ӳксе тулнӑ — ку вӑл юнашар вырнаҫнӑ облаҫсемпе респуликӑсенчи пушарсенчен вӗҫсе тухнӑ кӗл пулас.
Синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх ыран ҫумӑр ҫумасть, ытларикунран пуҫласа ҫумӑр каллех таврӑнма пултарать.
«Хыпар» хаҫат Элӗкре чӑваш эстрада юррисен регионсен хушшинчи «Вирьял шевлисем» черетлӗ фестивалӗ иртни пирки пӗлтерет. Ӑна ЧР Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен, информаци политикин тата архив ӗҫӗн министерстви, республикари Халӑх пултарулӗх ҫурчӗн пулӑшӑвӗпе Элӗк район администрацийӗ йӗркелет. 15 ҫул хушшинче унта 2500 юрӑҫ хутшӑннӑ. Вӗсем — Чӑваш, Тутар, Мари республикисенчен, Чӗмпӗр облаҫӗнчен.
Эстрада юрӑҫисене Элӗк район пуҫлӑхӗ Леонид Читнаев, ЧР культура министрӗн ҫумӗ Татьяна Казакова, Чӑваш Республикин халӑх пултарулӑх ҫурчӗн директорӗ Виктор Бондарев тата ыттисем саламланӑ.
Фестивале Чӑваш, Тутар республикисенчи, Чӗмпӗр облаҫӗнчи 16-35 ҫулсенчи 23 юрӑҫ хутшӑннӑ. Гран-прие Патӑрьел районӗнчи Алина Кудрявцева тивӗҫнӗ. Элӗк районӗнчи Анастасия Михайловӑна, Чӗмпӗр облаҫӗнчи Елена Васильевӑна, Тутар Республикинчи Ирина Морозкинӑна I, II, III степень Дипломсемпе чысланӑ. Куракансен кӑмӑлне кайнӑ Оксана Ласточкинӑна (Комсомольски районӗ), Алевтина Самаринӑна (Ҫӗмӗрле районӗ), Лира Ковалевскаяна (Вӑрмар районӗ) ятарлӑ парнесемпе хавхалантарнӑ.
Комсомольски район пуҫлӑхӗн Г.Волковӑн парнине ҫӗнсе илессишӗн «Тӗнче — ачасен куҫӗпе: Тӑван ҫӗр-шывӑм» ятпа йӑлана кӗнӗ ача-пӑча ӳкерчӗкӗсен фестивалӗ пулать. Вӑл кӑҫалхипе виҫҫӗмӗш хут иртет. Ӑна вӗрентекен ҫулталӑкне тата Чӑваш Ене туса хунӑранпа 90 ҫул ҫитнине халалланӑ. Фестивале районти ӳнер шкулӗ, вӗрентӳ тата ҫамрӑксен политикин пайӗ «Дети Чувашии 2007— 2010» республикӑри тӗллевлӗ программӑпа килӗшӳллӗн йӗркелеҫҫӗ.
Конкурс тӗллевӗ — ҫемьери килӗшӳлӗхе, сывӑ пурнӑҫ йӗркине тытса пынине, чӑваш халӑх наци культурине тата историллӗ йӑли-йӗркине пӗлнине аталантарасси тата ытти те. Ҫавӑн пекех талантлӑ ачасемпе ҫамрӑксене тупса палӑртасси те пысӑк пӗлтерӗшлӗ пулса тӑрать.
Ӗҫсене виҫӗ ушкӑна уйӑрса хаклаҫҫӗ. Кӗҫӗннисем — 7 ҫултан 10 ҫулччен, вӑтаммисем — 11–13 ҫулсенчисем, аслисем — 14-17 ҫулсенчисем.
Фестиваль кӑҫалхи ҫӗртмен 1-мӗшӗнче районти ӳнер шкулӗнче 10 сехетре пуҫланать. Чи лайӑх ӗҫсен авторӗсене I, II, III степеньлӗ дипломсемпе, призсемпе е укҫан премисемпе наградӑлаҫҫӗ.
Юр ирӗлсе пӗтрӗ, ҫӗрсем типрӗҫ. Ҫавна май Комсомольски районӗн ял хуҫалӑх предприятийӗсем ака-суха ӗҫӗсене пуҫӑнчӗҫ те ӗнтӗ. Шел, кӗркунне акса хӑварнӑ кӗрхи тырӑсем, нумай ҫул ӳсекен курӑксем сивӗ ҫанталӑка пула лайӑх хӗл каҫайман. Акса хӑварнӑ хӑш-пӗр лаптӑксем шӑннӑ. Ҫавна май ял хуҫалӑх кооперативӗсенче ҫак культурӑсене ҫӗнӗрен акаҫҫӗ.
Акан 22-мӗшӗ тӗлне 1051 гектар нумай ҫул ӳсекен курӑксен лаптӑкне апатлантарнӑ, 2744 гектарне сӳреленӗ.
Кӗркунне 14260 гектар ҫӗре сухаласа хӑварнӑччӗ. Вӗсенчен 2740 гектарне сӳреленӗ, 1305 гектарне культивациленӗ.
748 гектар пӗрчӗллӗ тата пӑрҫа йышши культурӑсене, 13 гектар пахча ҫимӗҫ акнӑ.
Районӗпе «Урожай» колхоз, «Рассвет», «Дружба», «Восток» ЯХПК-сем,«Слава картофелю» агрофирма тата ытти хуҫалӑхсем те ака-суха ӗҫӗсене пуҫӑннӑ.
Пур хуҫалӑхра та ҫӗрулмине суйлас ӗҫ пырать. Вӗсенчен 70 процентне суйласа яровизацилеме хунӑ.
Ака уйӑхӗн 1-мӗшӗ ултав кунӗ пулсан та, Кивӗ Сӗнтӗр ҫыннисене хальхинче улталамарӗҫ. Тахҫантанпах кӗтнӗ маршрутлӑ автобус чӑннипех ял варрине ҫитсе чарӑнчӗ. Район центрӗнчен Кивӗ Сӗнтӗре ҫитме халӗ питех те меллӗ. Нумай ҫул ҫуран утса тертленнӗ хыҫҫӑн «Комсомольски — Кивӗ Сӗнтӗр — Хырай Ӗнел» маршрутпа автобус ҫула тухни ял ҫыннисемшӗн чӑн-чӑн уяв пекех.
Ялти культура ӗҫченӗсем В.Ванюркин, Г.Ванюркина, Е.Костякова, ветерансен совечӗн председателӗ А.Петрова пухӑннӑ ҫынсемпе пӗрле пӗрремӗш автобуса юрӑ саламӗпе, ҫӑкӑр-тӑварпа кӗтсе илчӗҫ. Водительне вара ҫул ҫинче ӑнӑҫу, ырлӑх-сывлӑх сунчӗҫ. «Правда» ООО ертӳҫи К.Н.Кокшин та маршрута уҫнӑшӑн тав сӑмахӗ каларӗ.
Пуш уйӑхӗн 12-мӗшӗнче ҫанталӑк хӑйӗн ӑшшине ытлашшиех палӑртмарӗ — юрӗ те ҫӑватчӗ, сивӗ ҫилӗ те пите чӗпӗте-чӗпӗте илетчӗ. Шупашкарти «Mega Galaxy» культурӑпа кану центрӗнче вара питӗ ӑшӑччӗ — кунта 15 сехетре «Чӑваш пики-2010» ӑмӑрту пуҫланчӗ.
«Чӑваш пики-2010» ята илес тесе 12 хӗр тупӑшрӗҫ — хӑйсен пултарулӑхӗпе, сӑпайлӑхӗпе, илемлӗхӗпе тата маттурлӑхӗпе мала тухма тӑрӑшрӗҫ. Пикесем ҫак районсемпе хуласенчен пулчӗҫ — Ананьева Ольга (Етӗрне), Иванова Наталия (Канаш районӗ), Кириллова Аня (Комсомольски районӗ), Томасова Татьяна (Краскоармейски районӗ), Андреева Татьяна (Муркаш районӗ), Кудрявцева Алина (Патӑрьел районӗ), Александрова Наталия (Сӗнтӗрвӑрри районӗ), Краснова Марина (Ҫӗмерле районӗ), Королева Алиса (Тӑвай районӗ), Арсентьева Ольга (Шупашкар), Иванщикова Екатерина (Шупашкар районӗ), Михайлова Надежда (Элӗк районӗ).
Пуш уйӑхӗн 12-мӗшӗнче (вӑл кун эрнекуна лекет) Шупашкарти «Mega Galaxy» ятлӑ культурӑпа кану центрӗнче «Чӑваш пики-2010» ӑмӑртӑвӗ иртӗ. Кӑҫал вӑл 4-мӗш хут пулӗ.
Ӑмӑртӑва пурӗ 17-25 ҫулхи 13 хӗр хутшӑнӗ. Йӗпреҫ, Канаш, Комсомольски, Патӑрьел, Сӗнтӗрвӑрри, Тӑвай, Хӗрлӗ Чутай, Шупашкар, Элӗк районӗн пикисем пулӗҫ. Шупашкар хулинчен те пӗр хӗр хутшӑнӗ.
Ӑмӑртуҫӑсен чи хитре, чи маттур, чи сӑпайлӑ, чи ӗҫчен пике вырӑнне йышӑнма хӑйсене тӗрлӗ енчен кӑтартма тивӗ — чӑваш халӑх йӑли-йӗркисемпе ун кун-ҫулне те пӗлмелле, чӑваш тумне тӑхӑнса хӑйсен илемне те кӑтартмалла, пултарулӑхпа та палӑрмалла. Ӑмӑрту вӗҫӗнче вӗсен тата жюрие чӑвашсен апат-ҫимӗҫӗпе хӑналамалла. Паллах, хӑйсем хатӗрленӗскерпе, лавккара туяннипе мар.
Мала тухнӑ хӗр пӗтӗм Раҫҫей шайӗнчи «Чӑваш пике» ӑмӑртӑва хутшӑнӗ — унта вара ытти регисонсенчи пикесемпе тупӑшса маттурлӑха кӑтартма тивӗ. Ӑмарту Шупашкарта (иртӗ ҫулсенче Мускавра ытларах иртетчӗ) кӑҫалах иртӗ.
+21.3 °C